TỪ CÔ LẬP TỚI TẨY CHAY
Trong khi tin tức về chiến sự Nga- Ukraina tràn ngập các trang báo, thì có một cuộc chiến khác sôi động không kém. Dồn dập tin từ “mặt trận” này đang xuất hiện.
Mới nhất là: Tòa Trọng Tài Thể Thao vừa bác kháng cáo của Nga đòi tham dự World Cup. Yêu cầu của Liên Đoàn Bóng Đá Nga (RFU) ngưng lệnh cấm của FIFA đối với các đội bóng đá của họ trước trận vòng loại World Cup vào tuần tới vừa bị từ chối vào Thứ Sáu, 18 Tháng Ba, theo ESPN.
Phán quyết mới nhất đưa ra sau một từ chối tương tự của CAS vào Thứ Ba, 15 Tháng Ba, nhằm ngưng lệnh cấm của UEFA đối với các đội tuyển quốc gia và câu lạc bộ của Nga trong giải bóng đá Châu Âu. Hiện nay, các vận động viên Nga bị cấm thi đấu nhiều môn thể thao vì hành động xâm lược của nước này đối với Ukraine. Các vận động viên Belarus cũng bị cấm thi đấu vì nước này là đồng minh của Nga.
Tin thứ hai là tay vợt số 1 thế giới 4 tuần qua Medvedev đang bị xem xét có cho phép tham gia giải Grand Slam Wimbledon hay không. Tại cuộc họp của một ủy ban Quốc Hội Anh hôm Thứ Ba, 15 Tháng Ba, ông Nigel Huddleston, bộ trưởng Thể Thao Anh, nói rằng ông muốn có được “sự bảo đảm” của Medvedev (vừa được xếp hạng nhất thế 4 tuần, nay là hàng nhì TG) là anh ta không ủng hộ cuộc xâm lược Ukraine của Nga thì mới được tham gia Wimbledon, một trong bốn giải quần vợt lớn của thế giới (Grand slam) bắt đầu từ 27 Tháng Sáu đến 10 Tháng Bảy hàng năm.
Gần đây, có lúc Medvedev mặc áo màu cờ Nga thi đấu. Nay thì chắc không thế nữa?
Một tin vui, theo tờ New York Times, huyền thoại bóng đá David Beckham đã giao tài khoản Instagram của ông với 71,4 triệu người theo dõi cho một bác sĩ phụ sản ở Ukraine là nữ bác sĩ Iryna. Bác sĩ Iryna là người điều hành Trung tâm Phụ sản của một khu vực ở thành phố Kharkiv. Khi thành phố này bị pháo kích nặng nề, bà đã làm việc 24/7 để giúp đỡ các bà mẹ sinh con trong tầng hầm của bệnh viện. Với hơn 71,4 triệu lượt người theo dõi, David Beckham là 1 trong 5 người có tài khoản Instagram được theo dõi nhiều nhất trên thế giới. Trao lại tài khoản này cho bác sĩ Iryna, ông mong muốn tiền quyên góp được từ tài khoản này sẽ để giúp các bà mẹ tương lai trong một đất nước bị tàn phá, như vừa qua, nhiều máy tạo oxy được gửi đến cho BV này đã giúp những đứa trẻ sơ sinh sống sót trong điều kiện kinh hoàng.
VÌ SAO TRƯỚC CUỘC XÂM LĂNG UKRAINA THÌ THỂ THAO NGA BỊ CÔ LẬP?
Ông Lukas Aubin, cộng tác viên nghiên cứu tại Viện Chiến Lược và Quốc Tế Pháp (IRIS) và là chuyên gia về địa chính trị và thể thao của Nga, nói với CNN Sports rằng: Tổng Thống Putin rấtquan tâm đến hình ảnh của mình để các nhà quan sát nhận thức được năng lực thể thao của ông trên bình diện quốc gia và trên thế giới.
“Khi ông Putin lên nắm quyền vào năm 2000, một trong những quyết định đầu tiên của ông ấy là mời cựu huấn luyện viên judo của ông tới Điện Kremlin,” ông Lukas Aubin nói. Khi làm thủ tướng Nga, ông Putin cũng chụp ảnh bơi trên sông đóng băng, câu cá, và cưỡi ngựa để ngực trần.
“Ngày nay, Tổng Thống Putin sử dụng thể thao như một thể hiện quyền lực của mình. Ông cũng xây dựng một hệ thống thể thao lớn. Ông ấy vận động các nhà tài phiệt, chính trị, cựu vận động viên, để tạo ra hệ thống này để tạo ra một bức tranh tuyệt đẹp về nước Nga, trong con mắt thế giới thể thao”
Bà Vera Tolz, giáo sư nghiên cứu về Nga tại đại học Manchester Univeristy, nói với CNN Sports rằng, Tổng Thống Putin sử dụng “chủ nghĩa dân tộc Nga “một cách cụ thể và rất có hệ thống” và có thể thấy, thể thao được sử dụng “rất rộng rãi như một công cụ xây dựng lòng trung thành của người dân với chế độ.”
Vào năm 2019, Cơ Quan Chống Doping Thế Giới (WADA) thống nhất ý kiến tuyệt đối cấm Nga tham gia các cuộc thi thể thao quốc tế lớn, đặc biệt là Thế Vận Hội và World Cup trong bốn năm do không tuân thủ lệnh cấm doping. Theo bà Tolz, cũng vì chủ trương thể thao phải giành chiến thắng, chiến thắng bất chấp, bỏi chiến thắng là chìa khóa cho chiến lược huy động toàn dân của ông Putin,”
Lệnh cấm sau đó đã được Tòa Án Trọng Tài Thể Thao (CAS) giảm một nửa vào năm 2020. “Mỗi khi để Nga tham dự một sự kiện thể thao quốc tế, về cơ bản, quý vị đang đồng ý thi bơi với cá mập ăn thịt người. Họ sẽ lừa dối các vận động viên của quý vị, và nếu bị phát hiện, họ sẽ đổ lỗi cho quý vị vì đã khơi ra,” ông Jim Walden nói với CNN. Ông là luật sư người Mỹ, đại diện cho ông Grigory Rodchenkov, người có công trong việc vạch trần sự che đậy doping ban đầu của Nga.
Trước thềm Thế Vận Hội Mùa Hè Tokyo năm ngoái, Tổng Thống Putin nói về sự thất vọng của ông đối với “chính trị hóa thể thao” và rằng “quyền và lợi ích của các vận động viên của chúng ta phải được bảo vệ khỏi mọi sự tùy tiện.”
Cơ Quan Chống Doping Nga (RUSADA) ban đầu bị coi là không tuân thủ sau khi báo cáo của McLaren được công bố vào năm 2016. Được WADA ủy quyền, báo cáo này cho thấy nhà nước Nga âm mưu với các vận động viên và giới chức thể thao để thực hiện một chương trình doping chưa từng có về quy mô và tham vọng của nó.
“Ông Putin sử dụng rất nhiều quyền kiểm soát của mình đối với thể thao để cố gắng chinh phục thế giới và giành chiến thắng nhiều nhất có thể, đồng thời cũng làm sao để ông ấy có thể được yêu thích tối đa, điều này có nghĩa là quyền lực tối đa để làm những gì ông ấy muốn trên trường quốc tế”, luật Sư Walden nói thêm.
TỪ BỊ CÔ LẬP ĐẾN BỊ TẨY CHAY
Theo Liên Hiệp Quốc, khi Nga khởi động cuộc xâm lăng Ukraina đến nay, thế giới chứng kiến hơn 3 triệu ngườiphải mất nhà cửa, đi tỵ nạn, một số đến các TP còn tạm yên và hơn 2 triệu người phải chạy trốn khỏi đất nước và hàng trăm người thiệt mạng, theo CNN Sports hôm Thứ Sáu, 11 Tháng Ba.
Nga đã phải trả giá cho hành động xâm lược của mình – ngoài biện pháp trừng phạt về kinh tế, nhiều tổ chức và các cơ quan quản trị thể thao quốc tế cũng có hành động đối với cuộc xâm lược nhắm vào Nga và các vận động viên của nước này bằng các biện pháp trừng phạt với mức độ nghiêm trọng khác nhau.
Tổng Thống Vladimir Putin của Nga bị tước nhiều danh hiệu thể thao danh dự. Vừa qua, các vận động viên Nga và Belarus không được phép thi đấu tại Thế Vận Hội Mùa Đông 2022 ở Bắc Kinh. Hai Ủy ban, Paralympic Quốc Tế (IPC) và Ủy Ban Olympic Quốc Tế (IOC) cũng đã đề nghị một lệnh cấm đối với các vận động viên Nga và Belarus đang thi đấu quốc tế.
Ông Dmitry Peskov, phát ngôn Điện Kremlin, phản đối quyết liệt. Ông nói với các phóng viên: “Tình hình thật là quái dị. Đây là một sự ô nhục đối với IPC,”
Ông Michael Payne, cựu giám đốc tiếp thị của IOC, nói với CNN: “Lâu nay, IOC được coi là có mối quan hệ chặt chẽ với Nga nhưng hiện nay, thực tế là IOC đã ban hành một loạt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, theo quan điểm của tôi, có lẽ là những biện pháp trừng phạt mạnh nhất mà IOC từng ban hành kể từ đầu những năm 1960 khi IOC cấm Nam Phi vì chế độ phân biệt chủng tộc của họ,” .
Trong khi đó, Liên Đoàn Bóng Đá Thế Giới (FIFA) và Liên Đoàn Bóng Đá Châu Âu (UEFA) cấm tất cả các đội tuyển quốc tế và câu lạc bộ của Nga không được phép dự các cuộc thi của họ “cho đến khi có thông báo mới.”
Theo các tổ chức thể thao châu Âu, họ hi vọng các lệnh trừng phạt có thể là một thách thức đối với những biện minh của Điện Kremlin về cuộc xung đột, cũng là tỏ thái độ để những người Nga bình thường đang bị bưng bít thông tin phải tìm hiểu.
Gần đây nhất, vụ bê bối doping liên quan đến vận động viên trượt băng nghệ thuật Kamila Valieva của Nga làm lu mờ Thế Vận Hội Mùa Đông ở Bắc Kinh.
Cô gái 15 tuổi này, ngôi sao đột phá của Nga ở Thế Vận Hội, người đạt thành tích cao nhất trong nội dung trượt băng nghệ thuật đồng đội, được phép tham gia thi đấu mặc dù có kết quả xét nghiệm dương tính với chất cấm trimetazidine, loại thuốc thường được sử dụng để điều trị cho những người bị đau thắt ngực. Vụ thử nghiệm thất bại xảy ra trước Thế Vận Hội Mùa Đông nhưng chỉ được đưa ra ánh sáng tại Thế Vận Hội, và vẫn chưa rõ liệu cuộc tranh cãi thử nghiệm ma túy có khiến huy chương của cô bị thu hồi hay không.
Nhà vô địch Camila Valieva bị nghi vấn sử dụng doping, đang phân xử...
“Nga không cấm đoán việc giành chiến thắng bằng mọi giá. Điều này quá khó hiểu và không thể chấp nhận. Với quan điểm đó, họ không ngần ngại đưa một số hình thức bất hợp pháp vào lĩnh vực thể thao. Và đó là cách họ liên tục giành chiến thắng”
Ông Edwin Moses, cựu vận động viên điền kinh người Mỹ, người được cho là vận động viên vĩ đại của Olympic, từng giành huy chương vàng môn vượt chướng ngại vật 400 mét tại Thế Vận Hội 1976 và 1984, trước đây từng phản đối việc Hoa Kỳ tẩy chay Thế Vận Hội Moscow năm 1980, nhưng nay đang kêu gọi cấm Nga tham dự Thế Vận Hội 2024.
“Những gì họ đang làm trước toàn thế giới lúc này ở Ukraine, giống hệt như những gì họ đã làm với thể thao, theo quan điểm của tôi. Nga nên bị cấm ở Thế Vận hội Paris 2024,” ông nói thêm.
CUỘC CHIẾN PHÁP LÝ CHỐNG CÔ LẬP VÀ TẨY CHAY CỦA THỂ THAO NGA KHÔNG THÀNH CÔNG
Nga đã có nhiều hành động trong cuộc chiến pháp lý chống lại hành động cô lập thể thao Nga. Ủy ban Olympic Nga (ROC) đã thách thức các Ủy ban Olympic châu Âu loại trừ các vận động viên Nga và Belarus ra khỏi các cuộc thi đấu. ROC cũng cùng với Liên đoàn bóng đá Nga (RFU) kháng cự sự cô lập thể thao Nga. RFU kháng cáo các lệnh cấm của FIFA và UEFA đối với các đội tuyển quốc gia và câu lạc bộ của Nga. Những lệnh cấm đó có hiệu lực từ ngày 1 Tháng 3, trong vòng vài giờ sau khi IOC kêu gọi các cơ quan thể thao hành động chống lại Nga.
Một cổ động viên nhí bày tỏ ý kiến tại một sân vận động ở Đức
Và quyết định của Tòa an quốc tế mới đây đã khẳng định quan điểm “thượng tôn tinh thần của Olympic”.
Các lập luận giải thích về lệnh cấm vận động viên Nga đã được ông Thomas Bach, chủ tịch IOC, nhắc lại hôm Thứ Sáu trong một bức thư ngỏ gửi các giới chức thể thao quốc tế.
Ông Bach nói rằng, mặc dù rõ ràng các vận động viên Nga không phải chịu trách nhiệm về chiến tranh, nhưng tính công bằng và toàn vẹn của các cuộc thi mà người Ukraine không thể thi đấu phải được xem xét.
Ông cũng trích dẫn “rủi ro về an toàn đối với các vận động viên Nga và Belarus tham gia các cuộc thi quốc tế, vì tình cảm chống Nga và chống Belarus sâu sắc sau cuộc xâm lược.”
Tại sân vận động Brentford Anh, toàn sân vận động bày tỏ ủng hộ Ukraina. Ảnh AP.
“Bất cứ ai vi phạm trắng trợn thỏa thuận ngừng bắn Olympic bằng các biện pháp chính trị và thậm chí bằng quân sự thì không thể phản đối hậu quả là họ phải chịu rằng họ có động cơ chính trị,” ông Bach viết, đề cập đến cam kết được tất cả 193 quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc ký kết, trong đó có Nga, trước Thế Vận Hội Bắc Kinh và Thế Vận Hội Dành Cho Người Khuyết Tật.